Museum of Occupations and Freedom Struggles: Μια ξενάγηση στον τόπο που η KGB και η Γκεστάπο, άφησαν το σημάδι τους.
Η Λιθουανία υπήρξε χώρα της Σοβιετικής Ένωσης για αρκετά χρόνια. Έζησε τον δικό της εσωτερικό πόλεμο κάτω από το βλέμμα του κόκκινου στρατού εις διπλούν αλλά έπειτα και του 3ου Ραιχ. Αυτό και μόνο σημαίνει ότι η χώρα έχει ακόμα τα σημάδια της και επιλέγει να μην ξεχνά. Κάτι που σαφώς θα θέλαμε και στην χώρα μας, αλλά λίγο δύσκολο.
Δε γίνεται λοιπόν να έχεις τέτοια ιστορία, έχοντας απλά τα τελευταία 30 χρόνια πλήρους ανεξαρτησίας και να μην τιμάς τους νεκρούς σου και τον τόπο σου.
Πως θα το βρεις
Θα σε πάμε λοιπόν στο Museum of Occupations and Freedom Struggles ή αλλιώς Το Μουσείο Κατοχών και Αγώνων Ελευθερίας. Επίσης θα το βρεις ως Το Μουσείο των Θυμάτων της Γενοκτονίας ή ακόμα ως Μουσείο της KGB. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης Βίλνιους και ονομάζεται όπως έχει ανάγκη ο κάθε ένας να το δει… Ήδη σου δώσαμε αρκετά ονόματα να επιλέξεις.
Όχι, δεν βρίσκεται στην πρωτεύουσα για ιστορικούς ή απλά τουριστικούς λόγους, αλλά γιατί εκεί στεγάστηκαν τα γραφεία-φυλακές, της πόλης. Και αυτο σε περίπτωση που μας ρωτάς.
Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika
Μάθημα ιστορίας
1939-1990
Το γνώριζες πως η Λιθουανία έγινε η πρώτη σοβιετική δημοκρατία και πως τον Μάρτιο του 1990 κήρυξε την ανεξαρτησία της από την Μόσχα. Η Σοβιετική Ένωση τυπικά διαλύθηκε τον Δεκέμβριο του 1991. Η δίκη αυτή κράτησε 3 χρόνια.
Τον Ιανουάριο του 1991, μετά την απόφαση του δικαστηρίου, 14 άνθρωποι σκοτώθηκαν από άνδρες των ειδικών δυνάμεων του σοβιετικού στρατού, όταν πλήθος διαδηλωτών προσπάθησε να καταλάβει τον πύργο της τηλεόρασης στο Βίλνιους, ενώ περισσότεροι από 700 τραυματίσθηκαν. Δεν ήθελαν η Λιθουανία να γίνει ανεξάρτητο κράτος, πόσο μάλλον να το επιτρέψει ο κόκκινος στρατός.
Η απόφαση
Το Δικαστήριο της Λιθουανίας καταδίκασε ερήμην σε 10 χρόνια κάθειρξη τον πρώην υπουργό Άμυνας της πρώην Σοβιετικής Ένωσης Ντμίτρι Γιαζόφ, με την κατηγορία ότι είναι ένοχος για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, καθώς τον θεώρησε υπαίτιο για την καταστολή του κινήματος ανεξαρτησίας στις χώρες της Βαλτικής το 1991.
Ο Ντμίτρι Γιαζόφ ήταν ο πιο υψηλόβαθμος σ’ έναν κατάλογο 67 αξιωματούχων και αξιωματικών, στους οποίους επιβλήθηκαν ποινές μετά την ολοκλήρωση της δίκης . Στο εδώλιο βρίσκονταν μόνο δύο άτομα…
Στο δρόμο για το Μουσείο των Θυμάτων της Γενοκτονίας/ Γραφεία KGB
Επίσημα άνοιξε τις πόρτες του ως μουσείο το 1992. Στην ουσία, ένα χρόνο επίσημα μετά την απελευθέρωση και την ανεξαρτησία της χώρας.
Πρόκειται για ένα τύπου νεοκλασικό που θα το βρεις στην οδό Aukų g. 2A, Vilnius, 01400 Vilniaus m. sav., Λιθουανία, οπότε κάνε την αναζήτηση σου στο gps.
Προσωπικά κάναμε μια βόλτα στην πλατεία όσο το ψάχναμε καθώς και σημεία που δεν είχαμε δει, αφού βρισκόμασταν για πρώτη φορά σε αυτό το σημείο της πόλης. Μια διαφορετική οπτική, αφού τίποτα σχεδόν δεν έμοιαζε με την παλιά πόλη ή την πλατεία του Καθεδρικού. Και όμως φιλοξενεί αρκετά ενδιαφέρονται σημεία που αξίζει να επισκεφτείς.
Τι θα βρεις:
-
- Σίγουρα ένα αερόστατο να διαφημίζει τον τόπο, αλλά και να σου θυμίσει πως μπορείς να νοικιάσεις για να δεις την πόλη από ψηλά #govilnius
- Το Bench in memory of Vytautas Kernagius. Ο Vytautas Kernagis ήταν ερμηνευτής και συγγραφέας λιθουανικής μουσικής, τραγουδιστής ποίησης, σκηνοθέτης ψυχαγωγικών εκδηλώσεων, τηλεοπτικός παρουσιαστής. Ο πρωτοπόρος της τραγουδισμένης ποίησης στη Λιθουανία. Τιμήθηκε με τα μουσικά βραβεία Antanas Šabaniauskas (1995) και «Bravo» (2000). το 2008 ο μαέστρος τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Πολιτισμού και Τέχνης για τον επαγγελματισμό και την καλλιτεχνικότητα της λαϊκής δημιουργίας. Τραγούδησε σε Καναδά, Αυστραλία, Πολωνία, Νορβηγία, Γερμανία, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία.
- Η εκκλησία St. Nicholas the Wonderworker που βρίσκεται δίπλα στις παλιές φυλακές Lukiškės Prison.
Αφού κάναμε μια μικρή βόλτα στο παρκό και είδαμε τι άλλο μπορούμε να επισκεφτούμε στην περιοχή, περάσαμε απέναντι με κατεύθυνση προς το μουσείο.
Βρεθήκαμε λοιπόν στην άλληι πλευρά του δρόμου, όπως μας καθοδηγούσε το gps του κινητού, για να βρεθούμε στο στενό που στεγάζεται το μουσείο. Βέβαια να πούμε ότι δεν βρήκε στέγη τώρα, αφού βρίσκεται εκεί πριν από το 1940, που υποδέχτηκε τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο. Υπήρξαν τα κεντρικά γραφεία της KGB μέχρι και την ημέρα ανεξαρτησίας της χώρας από τους Σοβιετικούς. Μια ιστορία που δεν ήξερες και μπορείς να πληροφορηθείς εκεί.
Όταν επισκέπτεσαι τέτοια μουσεία ή χώρους όπως το Auschwitz-Birkenau ή το Sachsenhausen στη Γερμανία, καταλαβαίνεις πως εδώ μιλάμε σοβαρά και πρέπει να δώσουμε προσοχή. Γιατί όπως λέει ο σοφός λαός που πάντα ξεχνά
“Η ιστορία δεν πρέπει να επαναλαμβάνεται”.
Όταν λοιπόν ξεκινάς για ένα μουσείο που αφορά την KGB (δεν ξέρω πόσες φορές πρέπει να το γράψω για να μην έχω πρόβλημα) και γενικά την ιστορία μιας χώρας, τότε προσπαθείς να αφουγκραστείς όλα αυτά που συνέβησαν και να ψάξεις βαθιά μέσα στην ιστορία το γιατί οι άνθρωποι πρέπει πάντα να φέρονται έτσι. Δυστυχώς είναι ένα προσωπικό ερώτημα που δεν φέρει απάντηση, αφού έως και σήμερα αναρωτιέμαι το ίδιο. Χειρότερο όλων είναι πως το επιτρέπει η ανθρωπότητα και επειδή φεύγω από το θέμα μου βάζω μια τελεία.
Θα ήθελα απλά να σημειώσω, πως το καλύτερο μάθημα ιστορίας είναι όταν επισκέπτεσαι την χώρα που το αφορά. Εκεί ανοίγεις μάτια, αυτιά και μυαλό, για να μπορέσεις να περάσεις και σε άλλους τη γνώση. Επιλέγεις λοιπόν αν στο ταξίδι σου θα είσαι τουρίστας ή ταξιδιώτης. Εμείς επιλέγουμε πάντα το 2ο, για αυτό και μας αρέσει να μοιραζόμαστε τις γνώσεις μας μαζί σας.
Είστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε;
Museum of Occupations
Το μουσείο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, σε ένα κτίριο που δεν πάει το μυαλό σου. Η είσοδος περιλαμβάνει μια ανοδική σκάλα όπου σε οδηγεί στην κεντρική σάλα. Εκεί υπάρχει ένα γραφείο με ακουστικά για όποιον θέλει πληροφορίες και μετάφραση. Τέλος θα βρείτε το ταμείο με τιμή εισόδου 6,00 ευρώ (ανάλογα) και τουαλέτα για το κοινό. Προτείνω να πάρετε τα ακουστικά, για να μπορέσετε να κατανοήσετε αυτά που βλέπετε, αν και θα τα βρείτε γραμμένα ανά αριθμό, στη διαδρομή σας. Γνωρίζω πως οι περισσότεροι δεν θα μπουν στην διαδικασία να διαβάσουν, οπότε είναι κρίμα να αφιερώσετε χρόνο, χωρίς να μάθετε τι πραγματικά συνέβη.
Το Museum of Occupations and Freedom Struggles διαθέτει 2 ορόφους, όπου ο κάθε ένας έχει τον ρόλο του. Το υπόγειο, που ελάχιστα πειράχτηκε, είναι οι φυλακές και χώρος βασανιστηρίων των Σοβιετικών αλλά μετέπειτα και της Γκεστάπο. Στον επάνω όροφο, υπάρχει το εκθεσιακό κομμάτι, από φωτογραφικό αρχείο, ρουχισμό, εξοπλισμό και προσωπικών αντικειμένων, κυρίως των ανταρτών και των μαρτύρων, που έζησαν εκείνη την πλευρά της ιστορίας.
Η ξενάγηση ξεκινά από το υπόγειο. Τον χώρο των βασανιστηρίων.
Όπως ανέφερα παραπάνω, κανένας χώρος φυλάκισης, βασανιστηρίων ή παραμονής ασύλου, δεν είναι και δεν θα πρέπει να φαντάζει ευχάριστος χώρος. Είναι ο λόγος που πρέπει να μάθεις να ταξιδεύεις και να κοιτάς. Να κοιτάς προσεκτικά και να μαθαίνεις. Προσωπικά μεγάλο σχολείο και αρχή αυτών των μουσειακών – ιστορικών αν θέλετε προσθηκών, ήταν το camp του Άουσβιτς. Ένα ταξίδι που επιμένω, ότι πρέπει να κάνουν όλοι.
Φυσικά μπορείτε να δείτε υλικό και να λάβετε κάποιες πληροφορίες, μέσα από τα άρθρα μας.
Ξεκινάμε από το υπόγειο,
που δεν χρειάζεται πολύ φαντασία για να καταλάβεις τι μπορεί να συνέβαινε εκεί. Όπως θα δεις και στο φωτογραφικό υλικό, ο χώρος μόνο φιλόξενος δεν ήταν για απλούς ανθρώπους, ακόμα και για ανθρώπους των τεχνών, επιστημών κ.α. Στα κελιά του βρέθηκαν άνθρωποι που αψήφησαν τον φόβο ή τον θάνατο, καθώς ακούγοντας τις ιστορίες τους (ναι πήραμε το ειδικό μεταφραστικό), αντιλαμβάνεσαι την φρίκη που βίωναν εντός, εκτός και επι τ’αυτά.
Εδώ “φιλοξενούνταν”καθημερινοί άνθρωποι που πάλευαν για τα αυτονόητα, ίσως για κάποιους. Θεωρούνταν κατάσκοποι ή απλά αντάρτες που ήθελαν την ελευθερία τους και της χώρας. Η διαμονή δεν ήταν διόλου ευχάριστη, αφού τα βασανιστήρια ήταν αρκετά. Βία, κακές συνθήκες υγιεινής και ένας τρόπος που έπρεπε να τους κάνει λυγίσουν. Αρκετοί από αυτοί είτε επέστρεφαν για 2η φορά, είτε δεν έφυγαν ποτέ από εκεί. Άνθρωποι όλων των ηλικιών, θέσεων και βαθμίδας. Το φύλο δεν είχε σημασία, για αυτούς ήταν απλά ένα κομμάτι σάρκας που μπορούσαν να κάνουν επάνω του ότι ήθελαν.
Υπάρχει ένα κελί απομόνωσης, που ο φυλακισμένος βρισκόταν στο κέντρο του, ενώ τριγύρω μια στάθμη νερού, όλο και ανέβαινε σε βαθμούς -10. Σκεφτείτε αυτές τις θερμοκρασίες σε μια χώρα που το χειμώνα σίγουρα το – (μείον) υπήρχε και υπάρχει έως και σήμερα. Ο φυλακισμένος έπρεπε να βρει τρόπο επιβίωσης και από τον βαρύ χειμώνα, αλλά και από την στάθμη του νερού. Εδώ θα συμπληρώσω πως τα ρούχα ήταν ελάχιστα, οπότε το να επιζήσεις εκεί μέσα, ήταν σίγουρα άθλος. Μικρά κελιά, σκοτεινά κάτι που μπορείτε να δείτε και στις φωτογραφίες.
Σοκ προκαλεί το δημάτιο εκτέλεσης με τις τρύπες στον τοίχό, τα σκαλιστά ονόματα στα ντουβάρια που βαφόντουσαν για να μην φανούν αλλά και ότι επέμεινε από αυτούς.
Τα συναισθήματα
όσο βρίσκεσαι εκεί είναι ανάμεικτα. Σίγουρα όμως νιώθεις και μπορείς να αφουγκραστείς τον πόνο, τον φόβο, τις σκέψεις όσων βρέθηκαν εκεί και σίγουρα τον αγώνα για την ελευθερία. Μια ελευθερία που στην πρώην Σοβιετική Ένωση ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί.
Μη ξεχνάμε πως η Λιθουανία, πέρασε στα χέρια των ναζί κατά των 2ο παγκόσμιο πόλεμο, που σημαίνει πως τίποτα δεν ήταν ξένο για αυτούς, ως προς την βία και πάντα προσπαθούσαν να επιβιώσουν.
Μετά το πέρας του πολέμου, οι σοβιετικοί επανήλθαν… και μιλάμε λοιπόν για μια χώρα που πήρα ανάσα, έπειτα από πολλά πολλά χρόνια. Και αυτό είναι καλό, να γίνεται μάθημα προς όλους και σίγουρα να μην ξεχνάμε τι ζήσαμε όλοι και πως θα πρέπει στο μυαλό μας να υπάρχει πάντα ο αγώνας όσων δόθηκαν προς εμάς, για να μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.
Πρώτος όροφος
Στο εκθεσιακό κομμάτι, θα δεις σφραγίδες της εποχής. Το τηλεφωνικό σκεύος που επικοινωνούσε με τα κεντρικά γραφεία και άλλα πολλά που μιλούν για τα δύσκολα εκείνα χρόνια. Τα προσωπικά αντικείμενα αλλά και ιστορικό αρχείο των ανταρτών, κάθε λογής ηλικίας και ανθρώπων.
Γενικά μην προσπεράσεις κάτι. Δώσε σημασία σε όλα και πλησίασε τις βιτρίνες.
Η KGB πάντα παρακολουθούσε, τηλέφωνα, αλληλογραφία, ανθρώπους. Όλα βρίσκονταν μέσα σε αυτό το κτίριο, που μαρτύρησε τον τρόπο ζωής και καθημερινότητας όλων.
Μπορείτε να επισκεφτείτε τον παρακάτω σύνδεσμο για το Museum of Occupations and Freedom Struggles https://olkm.lt/en/
Αναφέραμε τις παλιές λιθουανικές φυλακές, οπότε ας πούμε και δυο λόγια για αυτό.
Lukiškės Prison
Η φυλακή Lukiškės βρίσκεται εκεί από το 1904 και μαρτυρά την σκοτεινή ιστορική στιγμή της Ανατολικής Ευρώπης. Εκεί φυλακίστηκαν πολιτικοί αντιφρονούντες, οι οποίοι είχαν πέσει στα χέρια εναλλασσόμενων πολιτικών καθεστώτων – από τους Ρώσους τσάρους μέχρι τις σοβιετικές αρχές.
Σήμερα, ο χώρος αυτός είναι τελείως διαφορετικός . Θα το βρεις με το όνομα Φυλακή Lukiškės 2.0, και αφορά ένα κέντρο πολιτισμού και δημιουργικότητας. Στον προάυλιο χώρο θα βρεις συλλογικότητες όπου μπορείς να πάρεις κάτι να πιεις. Να περιμένεις να γίνει κάποιο live ή να κάνεις μια μικρή ξενάγηση στα μικρά διαμερίσματα που πλέον έχουν πάρει την θέση των κελιών.
Το ότι ήξερες ότι βρέθηκε σε σειρά του Netflix;
Μάθε πως το Lukiškių kalėjimas 2.0: Το Stranger Things πάει Vilnius